عدم حفظ برجام منجر به تضعیف استقلال اروپا می‌شود
پایگاه خبری عرب نیوز در گزارشی با اشاره به احتمال افزایش شکاف ایجاد شده میان آمریکا و اروپا بر سر برجام، نوشت: زمان برای اتحادیه اروپا در راستای حفظ توافق هسته‌ای با ایران پس از خروج ترامپ از آن در حال اتمام است. وزرای خارجه فرانسه، انگلیس، آلمان و کشورهای اتحادیه اروپا طی سه هفته اخیر گفت‌وگوهایی را با محمد جواد ظریف همتای ایرانی خود برای دستیابی به راه‌حل‌های برداشتن موانع ایجاد شده بر سر مسیر حفظ برجام داشته‌اند. این در حالی است که شرکت‌های اروپایی حتی پیش از خروج ترامپ از برجام نیز برای حضور در بازار ایران تردید داشته‌اند و نمی‌توانند ریسک قربانی شدن توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا را بپذیرند.
در این شرایط بدون ضمانت‌های اقتصادی اروپا، تهران هیچ انگیزه‌ای برای ماندن در برجام و تعهد به آن ندارد. از زمان تصدی کرسی کاخ سفید از سوی دونالد ترامپ، شکاف میان آمریکا و متحدان اروپایی‌اش عمیق‌تر شده است. ترامپ که اظهارات بر پایه رویکردهای پوپولیستی او توانست رای میلیون‌ها نفر از شهروندان سفید پوست آمریکا را کسب کند، مواضع غیرمعقولی در مورد تجارت آزاد، معاهده آب و هوایی، ناتو، روسیه، فلسطین و ایران اتخاذ کرده است. تقریبا در تمامی این موارد او یک موضع کاملا غیرمشابه را نسبت به اتحادیه اروپا داشته است اما موضع او در رابطه با توافق هسته‌ای ایران که طی سال‌ها تلاش دیپلماتیک و در راس آن تلاش‌های دولت اوباما حاصل شد اکنون به نظر می‌رسد بزرگ‌ترین چالش برای اتحاد فرا آتلانتیکی پس از چند دهه است.
دو طرف اشتراکات بسیار نادری در مورد حفظ توافق هسته‌ای با ایران دارند. حتی تلاش‌های لحظه آخری امانوئل مکرون رییس‌جمهور فرانسه در کاخ سفید برای متقاعد ساختن ترامپ در برجام نیز کارساز نبود. ترامپ نه تنها از برجام خارج شد بلکه مایک پمپئو وزیر خارجه جدید او نیز ۱۲ شرط را برای هرگونه توافق با ایران تعیین کرده است. به گفته او، «هرگونه توافقی با ایران باید شامل محدودسازی برنامه موشکی بالستیک، کاهش نفوذ تهران در منطقه از جمله سوریه و عراق و توقف حمایت از گروه‌هایی مثل حزب‌الله و حوثی‌های یمن باشد». پمپئو همچنین وعده داد که واشنگتن فشارهای اقتصادی بی‌سابقه‌ای را علیه رژیم ایران اعمال خواهد کرد. این در حالی است که همان‌طور که انتظار می‌رفت این درخواست‌ها از سوی ایران رد شد. مواضع سرسختانه آمریکا فشار بی‌سابقه‌ای را بر دوش اروپا و ایران قرار داده است. به نظر نمی‌رسد که تلاش‌های اتحادیه اروپا برای به‌روزرسانی قوانین ضد تحریمی و ایجاد مکانیزم‌های جدید در راستای تراکنش مالی مستقیم میان بانک مرکزی اروپا و تهران نتیجه‌بخش باشد چرا که شرکت‌های چند ملیتی اکنون به طور قابل ملاحظه‌ای به تجهیزات و فناوری آمریکا وابسته هستند.
اتحادیه اروپا در حال بررسی یکسری اقدامات برای جلوگیری از حرکت شرکت‌های اروپایی در راستای تحریم‌های آمریکا است اما برای چنین امری حمایت قاطعانه هر ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا ضروری است. این امر بعید به نظر می‌رسد اما حتی اگر برجام نیز حفظ شود منافع آن برای ایران کوتاه مدت خواهد بود. جدا از واکنش ایران به این موضوع و تاثیر اقدامات این کشور فرامنطقه‌ای، شکاف میان آمریکا و اروپا اکنون یک واقعیت است. دونالد تاس رییس شورای اروپا هفته گذشته آمریکا را یک دوست بد و دمدمی‌مزاج توصیف کرد.
این در حالی است که البته اروپا نمی‌تواند ریسک از دست دادن حمایت و حفاظت آمریکا را بپذیرد. هفته گذشته مکرون در سفری که به روسیه داشت و ولادیمیر پوتین همتای روس خود تاکید کرد که اروپا متعهد به اتحاد امنیتی و دفاعی با آمریکا است حتی با وجود اینکه اختلافاتی میان دو طرف بر سر موضوع ایران و دیگر مسائل ایجاد شده است.
توافق هسته‌ای می‌تواند باعث ایجاد تفرقه میان اتحادیه اروپا شود. هفته گذشته وزیر خارجه لهستان با تاکید بر اختلافات روزافزون میان اعضای اتحادیه اروپا بر سر توافق هسته‌ای، گفت: ما در مذاکرات خود بر لزوم بررسی انگیزه‌های آمریکا از بازگرداندن تحریم‌های خود علیه ایران تاکید خواهیم کرد.
نباید فراموش کرد که شکست احتمالی اتحادیه اروپا در حفظ توافق هسته‌ای ایران نه تنها باعث ایجاد اختلافات داخلی میان اعضای آن خواهد شد بلکه استقلال اروپا از آمریکا را کاهش و نیز جایگاه سیاسی آن را در جهان و منطقه تضعیف می‌کند. حتی ممکن است موضوع فراتر از اینها باشد؛ در حالی که اتحادیه اروپا یک غول اقتصادی است اما در صحنه سیاسی در جهان دارای اختیارات محدودی است. تاریخ نیز نشان می‌دهد که اروپا هرگز نتوانسته تا بر مواضع آمریکا حتی در مورد موضوع فلسطین نفوذ داشته باشد.
به گزارش ایسنا، هایکو ماس وزیر امور خارجه آلمان در نشست راه حل‌های جهانی در برلین، تاکید کرد: کشورش آماده است به ایران برای بازگرداندن روابط تجاری و بهبود وضعیت اقتصادی‌اش کمک کند.
وی تصریح کرد: تا زمانی که ایران آماده باشد و بتواند ثابت کند که به تعهداتش ذیل توافق هسته‌ای پایبند است، ما نیز به تلاش‌هایمان برای بهبود وضعیت اقتصادی ایران و برخورداری این کشور از روابط تجاری خوب ادامه خواهیم داد.
همچنین دیمیتری پسکوف سخنگوی کاخ ریاست جمهوری روسیه (کرملین) روز دوشنبه از توافق مسکو و پاریس برای ادامه اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خبر داد.
وی گفت: روسیه و فرانسه توافق کرده‌اند که برجام باید به قوت خود باقی بماند.
در همین راستا سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه در رابطه با روند مذاکرات ایران با کشورهای اروپایی در ارتباط با ادامه برجام و آیا در این ارتباط ایران با کشورهای اروپایی به دیدگاه مشترکی دست پیدا کرده است یا نه؟ گفت: دیدگاه مشترکی که تا الان به آن رسیده‌ایم این است که همه طرف‌های عضو برجام بعد از خروج آمریکا این اراده را دارند که برجام را حفظ کنند و ما این اراده را در کشورهای اروپایی، چین و روسیه می‌بینیم، این اراده در ایران نیز هست البته به شرطی که خواسته‌هایی که از برجام داریم تامین شود.
وی با بیان اینکه وقتی که در مورد برجام توافق کردیم، یکسری منافع برای ایران در این توافق بین‌المللی از جمله رفع تحریم‌ها در نظر گرفته شده بود، تصریح کرد: ما تا وقتی به برجام پایبند هستیم که این منافع تامین شود.
عراقچی با بیان اینکه اراده حفظ برجام از سوی همه طرف‌های عضو برجام بعد از خروج آمریکا از این توافق بین‌المللی اعلام شده است، خاطرنشان کرد: در بیانیه کمیسیون مشترک برجام نیز که در روز جمعه منتشر شد، بر رفع تحریم‌ها و عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران به عنوان یک بحث ضروری و اساسی در برجام تاکید شد. بنابراین اراده برای حفظ این توافق وجود دارد اما مساله این است که آیا این اراده در عمل می‌تواند پیاده شود یا نه؟ آیا طرف‌های عضو برجام توانایی تامین خواسته‌های ایران را دارند یا نه؟ و اینها موضوعاتی است که ما در حال مذاکره با اروپایی‌ها در ارتباط با آنها هستیم.
انتهای پیام
